اهمیت
«تاریخ صنعت» یکی از حوزه های نوظهور دانش تاریخ در جهان است که هنوز در ایران آنچنان که بایسته است، مورد توجه جدی و همگانی قرار نگرفته است. در جغرافیای ایران منظور از تاریخ و تاریخنگاری صنعت، بازنمایی رخدادهای صنعتی ایران در قالب روایتهای مکتوب و مستند تاریخی است که با سبکها، روشها، رهیافتها و گفتمانهای گوناگون به نگارش در می آیند. هنگامی که از رخدادهای صنعتی سخن میگوییم با ایده ها، رفتارها، کُنشها، تلاشها، مسیرها و همه فرایندهایی سروکار داریم که در درون آن تحولات تاریخ صنعت ایران از گام های آغازین که ایدۀ تأسیس کارخانه/ کارگاه است تا طراحی، نصب ماشین آلات، راه اندازی واحد تولید، کارگران، مهندسان، متخصصان، بسته بندی، تولید، فروش، عرضه، بازاریابی، کیفیت، کمیت، صادرات، مواد اولیه، زنجیرۀ تولید، زنجیرۀ مصرف و همۀ کنشگرانی که در میدانهای مرتبط با آن صنعت فعالیت میکنند، رقم میخورد.
در یکصدوپنجاه سال اخیر، انبوهی از کارخانه ها و واحدهای صنعتی در ایران شکل گرفته، درخشیده و از میان رفته اند، در همین دوره، صنعتگران، مخترعان و مدیران صنعتی برجسته ای ظهور کرده اند، همچنین موجهای مختلف صنعتی سازی شکل گرفته و سیاستها و برنامه های مختلف صنعتی به اجرا درآمده است اما نه تاریخ این تلاشها روایت شده و نه زندگینامۀ این کُنشگران نوشته شده است و نه حتی این مباحث به موضوع پژوهش تبدیل شده اند. در نتیجه یاد و خاطره آنها برجای نمانده، تجربه های آنها بازگو نشده و حتی نام و نشانی از آن کارخانه ها، کارخانه داران، صنعتگران و مدیران صنعتی در دست نیست تا چه رسد تجربۀ آنها را بازخوانی کنیم. این در حالی است که همۀ صنایع از توان مالی مناسبی برخوردار بوده و صاحبان آنها را از سواد و توان لازم برای ثبت رویدادهای صنعت تحت مدیریت خود برخوردار بوده اند. اما شوربختانه نه خاطرهنگاری در میان صنعتگران ایرانی رواج یافت و نه چنین اندیشه ای میان مورخان و صاحبان صنایع برای ثبت و روایت رویدادهای صنعتی شکل گرفت و وضع صنعت کشور و تاریخنگاری آن به گونه ای رقم خورد که امروز شاهد آن هستیم.
با وصف آنچه گفته شد، انتشار نشریه ای با محتوای «تاریخ صنعت» به مثابه حوزه ای میان رشته ای میتواند بر مبنای اهداف و رویکردهای زیر به شکل قابل ملاحظه ای زمینه بسط و توسعه این شاخه از دانش تاریخ را فراهم نمایند.
اهداف و رویکردها:
محورهای نشریه: